Focus groep over culturele verschillen in getuigenverklaringen en verhoren

Op 3 februari 2020 kwam een diverse groep deskundigen en culturele informanten samen op de Vrije Universiteit Amsterdam. Het doel van de dag was om te discussiëren over culturele verschillen in ooggetuigenverklaringen afgenomen door de politie, met een bijzondere focus op de interculturele context van Zuid-Afrika. We wilden de ideeën van de deskundigen horen over de volgende twee vragen:

Waar dient rekening mee worden gehouden bij het analyseren van

  • culturele verschillen in getuigenverklaringen?
  • interculturele communicatie tussen interviewer en geïnterviewde?

De focusgroep werd geleid door dr. Laura Weiss. Zij leidt het deelproject over getuigenverklaringen afgenomen door de Zuid-Afrikaanse politie, wat deel uitmaakt van het grotere ERC Starting Grant project over interculturele getuigenverklaringen. Zij werd ondersteund door het gehele team: hoofdonderzoeker dr. Annelies Vredeveldt, promovendi Gabi de Bruïne en Dylan Drenk, en junior onderzoeker Eva van Rosmalen.

Alle foto’s door Isabelle Hattink

In totaal hebben 12 deskundigen op het gebied van cultuur en/of geheugen deelgenomen aan de discussie. Er was sprake van een multidisciplinaire setting, dankzij de groep deskundigen met vele verschillende achtergronden. Op het gebied van psychologie waren er deskundigen met een achtergrond in interculturele, counseling, ontwikkelings-, arbeids- en organisatie-, en onderzoekspsychologie. Vanuit andere vakgebieden waren er professionals met een achtergrond in sociologie en sociale linguïstiek, criminologie, rechten en politicologie, defensie en veiligheid, en internationaal strafrecht. Deskundigen kwamen van allerlei verschillende universiteiten en onderzoeksinstellingen.

Ook de diversiteit in vertegenwoordigde landen was groot. De deelnemers kwamen uit onder andere Kameroen, Turkije, Bulgarije, China, Tsjechië en Nederland. De input van de culturele informanten uit Zuid-Afrika, met verschillende culturele achtergronden (Xhosa, Afrikaans, en Engels), was bijzonder waardevol.

Van links naar rechts: Qi Wang, Laura Weiss, Werner Nell, Sherianne Kramer, Marise Born, Thembelihle Lobi, Joris van Wijk, Kutlay Yağmur, Ype Poortinga, Velichko Fetvadjiev, Corinne Moussi, Dianne van Hemert, Eva van Rosmalen, Annelies Vredeveldt, Dylan Drenk, Gabi de Bruïne & Barbora Hola

De levendige discussies werden aangevuld met een praktische opdracht in kleinere groepen, waarin de deelnemers codeerschema’s ontwikkelden waarmee de inhoud van de getuigenverklaringen geanalyseerd kon worden. De rijkdom aan verzamelde informatie zal ons helpen om een verzameling van ongeveer 100 getuigenverklaringen afgenomen door de Zuid-Afrikaanse politie te analyseren. Daarnaast zullen de discussies kwalitatief geanalyseerd worden en worden de bevindingen beschreven in een wetenschappelijk artikel geschreven door Laura Weiss en Annelies Vredeveldt.

De hele groep deskundigen was enthousiast aan het einde van de dag. In de woorden van een van de deelnemers: ‘Deze uitwisseling van ideeën, dit is wat wetenschap moet zijn.’