De manier waarop we herinneren en vertellen: Culturele verschillen in ooggetuigenverklaringen

Hoe halen mensen van verschillende culturele achtergronden herinneringen op en verklaren ze over wat zij hebben waargenomen? In een recent gepubliceerd open-access artikel in Memory onderzoeken Gabi de Bruïne, Annelies Vredeveldt en Peter J. van Koppen deze vraag via een intercultureel experiment over het geheugen van ooggetuigen.

In deze vooraf geregistreerde studie vergeleken de auteurs getuigenverklaringen van deelnemers uit Sub-Sahara Afrika en West-Europa die een gesimuleerde misdaadvideo bekeken. Om een eerlijke vergelijking te garanderen, werden deelnemers zorgvuldig gematcht op vijf belangrijke criteria: leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, leefomgeving (stedelijk/landelijk) en Engelse taalvaardigheid. Dankzij deze strikte matching konden de onderzoekers eventuele verschillen in verklaringen beter toeschrijven aan culturele achtergrond.

Hoewel West-Europese deelnemers aanzienlijk meer feitelijke details verstrekten, waren beide groepen even accuraat. Interessant genoeg gebruikten deelnemers uit Sub-Sahara Afrika iets (niet significant) meer woorden in hun vrije relaas, maar leverden ze minder codeerbare details. In plaats daarvan namen ze eerder contextuele of evaluatieve informatie op—zoals morele lessen of interpretaties van de gebeurtenis—dan directe waarnemingen. Dit sluit aan bij theorieën over communicatie in hoge- versus laag-contextculturen en benadrukt het belang van culturele sensitiviteit in verhoortechnieken. Het onderzoek onderstreept ook de noodzaak om methoden te ontwikkelen die getuigen uit verschillende culturele achtergronden helpen meer feitelijke, forensisch relevante details te verstrekken.

Deze nieuwste publicatie maakt deel uit van een breder onderzoeksproject van het Amsterdam Laboratory for Legal Psychology (ALLP) en het Center for International Criminal Justice (CICJ), gefinancierd door de European Research Council (ERC) en onder leiding van Prof. Dr. Annelies Vredeveldt, gericht op Interculturele Getuigenverklaringen. Het artikel draagt bij aan de groeiende hoeveelheid studies binnen de interculturele rechtspsychologie en biedt praktische inzichten voor het verbeteren van de eerlijkheid en effectiviteit van interviews in interculturele juridische contexten.

Het artikel kan hier worden gelezen.